بازی‌های رایانه‌ای یا ویدئویی نوعی سرگرمی تعاملی است که توسط یک دستگاه الکترونیکی مجهز به پردازشگر یا میکرو کنترلر انجام میشود. بسیاری از بازی‌های رایانه‌ای به دلیل تولید تصویر متحرّک با قابلیت نمایش روی صفحه تلویزیون یا نمایشگر رایانه، بازی ویدئویی نیز محسوب می‌شوند. تعداد مخاطبان بازی‌های رایانه‌ای در سالهای گذشته افزایش چشمگیر داشته و این بازی‌ها به یکی از پر هوادارترین سرگرمی‌های موجود تبدیل شده‌اند.
گونه‌های بازی‌های ویدئویی
بازی‌های رایانه‌ای بر اساس شیوه انجام بازی و حالت گرافیکی به گروه (ژانر) های زیادی از جمله موارد اشاره شده در فهرست زیر بخش می‌گردند:
آموزشی تعلیمی Educational
اتومبیل‌رانی Driving games
مسابقه اتومبیل‌رانی Racing
راهبردStrategy
راهبرد نوبتیTurn Based Strategy
راهبرد بی‌درنگReal Time Strategy
اکشن - ماجرایی Action-Adventure
مخفی کاری Stealth Action
ترس و بقا Survival Horror
اینترنتی Online games
سکوییPlatformers
تیراندازی Shooters یا Shoot'em Up
تیراندازی سوم شخص Third Person Shooters
تیراندازی اول شخص First-person shooters
شبیه‌سازیSimulation
شبیه‌سازی فضایی Space simulation
ضرباهنگیRhythm games
ماجراییAdventure
مبارزه‌ای Beat 'em up/Fighting
معمایی Puzzle
نقش آفرینی (ایفای نقش) Role-Playing Games
نقش آفرینی غربی، آمریکایی یا کامپیوتری Computer RPG
نقش آفرینی کنسولی یا ژاپنی Japanese RPG
ورزشی Sports
پیجال - هزارتو (لابیرینتی) Maze games
اکشن
اهمیت بازی‌های ویدئویی
تاثیر گذاری: تأثیر گذاری بالای این گونه بازی روی مخاطب، این بازی‌ها را به یک ابزار با استعداد بسیار بالا برای آموزش، آگهی، ترویج مذاهب، سو استفاده سیاسی، شستشوی مغزی و... تبدیل کرده‌است. بسیاری از دولت‌ها بازی‌های رایانه‌ای را به دلیل احتمال تحریک کودکان و نوجوانان و ترویج خشونت محدود کرده‌اند.
سود آوری: امروزه صنعت تولید بازی‌های رایانه‌ای به یک عرصه سود آور تبدیل شده‌است و شرکت‌های بزرگ تولید کننده این گونه بازی‌ها هر سال سود هنگفتی به دست می‌آوردند، به گونه‌ای که در سال ۲۰۰۴ میزان سود خالص سالانه به دست آمده از صنعت بازی‌های رایانه‌ای به مرز ۱۰ میلیارد دلار رسید و سود حاصل سالانه به دست آمده از هالیوود (نه و نیم میلیارد دلار) را پشت سر گذاشت.
سر گرم کننده بودن: بازی‌های رایانه‌ای بر خلاف بیشتر سر گرمی‌های دیگر، تعاملی بوده و از این رو جذاب تر هستند.
اعتیاد: عده‌ای از محققین بازی‌های رایانه‌ای را اعتیاد آور و خطرناک قلمداد می‌کنند. هر چند این مساله ثابت نشده است؛ اما شواهد موجود نشان می‌دهد تعدادی از علاقمندان به بازی‌های رایانه‌ای به طرز غیر طبیعی به این سرگرمی وابسته شده و از زندگی عادی خود باز می‌مانند.
تحقیقات نشان داده بازی های ویدثویی باعث افزایش هوش میشوداما باعث ایجاد خشونت نیز میشود.
طراحی بازی ویدئویی
طراحی بازی ویدئویی (به انگلیسی: Video Game Designing) یکی از مراحل زیرمجموعه توسعه بازی‌های ویدئویی است که فرایند طراحی اصول و محتوای یک بازی و همچنین چگونگی قوانین آن را مشتمل میشود. تمام این مراحل، جزئی از بخش پیش‌تولید یک بازی ویدئویی است. در این مرحله از توسعه بازی، طراح، به طراحی گیم‌پلی، محیط عمومی بازی، داستان و طراحی شخصیت‌ها پرداخته و برداشت اولیه خود را از بازی ویدئویی، با کمک ابزارهایی که در اختیار دارد عملیاتی می‌کند. این حرفه، دارای مهارت‌های تخصصی است.
تاریخچه
در ابتدای تاریخچهٔ بازی‌های ویدئویی، فرایند طراحی، ساخت و توسعه یک بازی ویدئویی توسط برنامه‌نویسان معمولی و غیر متخصص انجام می‌شد. این فعالیت‌ها به صورت فردی انجام می‌شد که برآیند آن، یک محصول با خروجی سرگرم‌کننده بود. اما این فعالیت‌ها از دههٔ ۱۹۷۰ به بعد، شکل حرفه‌ای به خود گرفت و اشخاص طراح بازی، به صورت تخصصی و حرف‌ای به طراحی بازی پرداختند و گروه‌های طراحی بازی تشکیل دادند. از نخستین طراحان بازی‌های ویدئویی که به شکل تخصصی مبادرت به طراحی بازی ورزیدند، سید میر، جان رومرو، کریس سویر و ویل رایت بودند.
با اقبال عمومی بیشتر نسبت به این محصولات، روند تکامل و پیچیده شدن طراحی و ساخت بازی‌های ویدئویی شدت یافت و بخش‌های طراحی، ساخت و توسعه یک بازی از یکدیگر تفکیک و هریک از بخش‌ها توسط افراد متخصص در همان بخش انجام شد و این کار به تکامل بازی‌های ویدئویی کمک بزرگی کرد. این کار سبب ایجاد تخصص‌های جدیدی در این حرفه شد و طراحی بازی را به شکل گروهی سوق داد. امروزه، بسیار نادر است که تمامی فرایند ساخت یک بازی ویدئویی توسط یک شخص انجام شود و فقط محدود به بازی‌های ساده میشود. بیشینهٔ بازی‌های ویدئویی تولید شده در دنیای کنونی، بازی‌های بسیار پیچیده و با فرایند ساخت طولانی است که برای کنسول های جدید و با پردازشگرهای قدرتمند ساخته میشود که انجام مراحل توسعه و ساخت بازی را به شکل انفرادی ناممکن می‌کند.
طراحی و ساخت بازی، اکنون یک صنعت پرسود و با بهرهٔ اقتصادی بالا است و شرکت‌های تخصصی فراوانی را در سرتاسر جهان ایجاد نموده که با صرف بودجه‌های کلان، به سودهای سرشاری می‌اندیشند. شرکت‌های طراحی و ساخت بازی، ممکن است تمامی فعالیت‌های بازی‌سازی، مانند طراحی، ساخت، توسعه و عرضه آن را در چارت سازمانی خود داشته باشند و یا برای این فعالیت‌ها، با کمک شرکت‌ها و یا گروه‌های تخصصی‌تر بازی خود را عرضه کنند.
طراحان بازی ویدئویی
طراح بازی ویدئویی کسی است که طراحی کلی گیم‌پلی، محیط عمومی بازی، شخصیت‌ها و داستان آن را برعهده دارد. بسیاری از طراحان بازی کار خود را در انجام فعالیت‌هایشان به صورت آزمایشی پیگیری می‌کنند و پس از آزمون و خطاهای فراوان بخش به بخش، هر بخش از طراحی بازی را تکمیل و تأیید می‌کنند.
طراح لید یا طراح اسکلت بازی (به انگلیسی: Lead Designer)، طراح کلی بازی است که وظیفه طراحی اسکلت و کلیات یک بازی را براساس پیش‌زمینه‌های ذهنی خود از داستان و یا سفارش‌های دریافت شده برعهده دارد. طراح لید، هماهنگ‌کننده تصمیم‌گیری‌های انجام شدهٔ کلان در میان افراد خارج از تیم طراحی و افراد درون تیم است و با شکل دهی اسکلت کلی بازی، چهارچوب طراحی را برای طراحان اصلی ایجاد می کند.
طراح سیستم (به انگلیسی: Systems Designer) طراح گیم‌پلی بازی و برقرار کننده توازن با سایر عناصر بازی، مانند داستان و شخصیت‌پردازی است.
طراح مرحله یا طراح محیط (به انگلیسی: Environment Designer) یکی از مهم‌ترین نقش‌ها در زمینهٔ طراحی بازی است که از کلیدی ترین افراد طراح در حال حاضر است.طراح مرحلهٔ بازی، وظیفه طراحی محیط و سطوح سه‌بعدی بازی و مأموریت‌های درون آن را به عهده دارد.
نویسنده (به انگلیسی: Writer) شخصی است که به شکل تخصصی به نویسندگی داستان بازی، مکالمات میان شخصیت‌ها و روایات نقل شده در بازی می‌پردازد.
دستمزد
در سال ۲۰۱۰، دستمزد برای یک طراح بازی با بیش از شش سال تجربه، به طور میانگین ۶۵٬۰۰۰ دلار، با سه تا شش سال تجربهٔ کار ۵۴٬۰۰۰ دلار و با کمتر از سه سال تجربه کار ۴۴٬۰۰۰ دلار بوده است. طراحان لید با بیش از شش سال تجربه رقمی معادل ۹۵٬۰۰۰ دلار و با تجربه سه تا شش سال، ۷۵٬۰۰۰ دلار دستمزد دریافت می‌کردند.
نقش‌ها
1) طراح لید
2) طراح سیستم
3) طراح مرحله یا طراح محیط
4) نویسنده
بازی ویدئویی تک‌نفره
بازی ویدئویی تک‌نفره (به انگلیسی: single-player video game) بازی‌های ویدئویی هستند که تنها به یک بازیباز، اجازه ورود به بازی و انجام مراحل آن را می‌دهند. این‌گونه بازی‌ها در برابر بازی‌های چندنفره قرار می‌گیرند که در آن، چند بازیباز به طور همزمان یا به صورت تعاملی، توانایی پیشبرد بازی را دارند.
به جز شخصیت قابل کنترل، ویژگی بازی‌های تک‌نفره، کنترل تمامی شخصیت‌ها و رخدادهای بازی توسط هوش مصنوعی طراحی شده برای آن بازی است.
بازی ویدئویی چندنفره
بازی ویدئویی چندنفره (به انگلیسی: Multiplayer video game) بازی‌های ویدئویی هستند که در آن، بیش از یک بازیباز اجازه ورود به بازی و انجام مراحل آن را دارا است. این‌گونه بازی‌ها در برابر بازی‌های تک‌نفره قرار می‌گیرند که در آن، تنها یک بازیباز توانایی پیشبرد بازی را دارد.
در این‌گونه بازی‌های ویدئویی، همزمان چند بازیباز توانایی انجام بازی را در جریان داستان و یا بخش‌های ویژهٔ طراحی شده، برای بخش چند نفره را دارند.
بازی‌های ویدئویی چندنفره، خود به دو دسته بازی‌های چندنفره بدون نیاز به شبکه و تحت شبکه تقسیم می‌شوند. در بازی‌های بدون نیاز به شبکه، چند بازیکن می‌توانند به صورت همزمان و در یک سیستم بازی را انجام دهند. اما در بازی‌های تحت شبکه بازیکنان قادر خواهند بود تا بسسته به خود بازی، با استفاده از شبکه‌هّای اینترنت و یا اترنت، به انجام یک بازی بپردازند، به صورتی که هر بازیکن، با سیستم شخصی خود در انجام آن بازی سهیم خواهد بود.
بازی چندنفره آنلاین
مولتی پلیر مولتی پلیر به گونه بازی‌هایی گویند که بازیکن‌ها از هر جای دنیا بر بستر اینترنت بتوانند به سرورهای بازی متصل بشوند و با دیگر بازیکنان بازی کنند
اورجینال و کرک شده
بازی‌های اورجینالی که به بازار عرضه می‌شوند قابلیت مولتی پلیر شدن را دارند اما بازی‌هایی که کرک شده‌اند نمی‌توانند به سادگی مولتی پلیر شوند و باید مقداری پول حدود ۳۰ دلار (این قیمت برای هر بازی متفاوت است) به ارائه دهنده خدمات مولتی پلیر بازی بدهند و یا صبر کنند تا یک مجموعه مولتی پلیر بازی مورد نظر را هک کرده و سرورهای بازی رو اجرا کند قابل ذکر است که سرورهای هک شده کیفت کمتری نسبت به سرورهای اورجینال دارند
مولتی پلیرهای معروف
تمامی ندای وظیفه‌ها قابلیت مولتی پلیر شدن روی استیم را دارند تمامی سری بازی‌های میدان نبر (بتلفیلد) قابلیت مولتی پلیر شدن روی اورجین را دارند
گیم‌پلی
گیم‌پلی (به انگلیسی: Gameplay) تعامل با یک بازی رایانه‌ای از طریق قواعدش است، ارتباط بین بازیکن و بازی، رقابت کردن و مغلوب کردن آنها،، طرح ریزی کردن و ارتباط بازیکن با آن. گیم پلی مجزا از گرافیک یا اجزای صدا است.
گیم‌پلی غیرخطی
یک بازی با گیم‌پلی غیرخطی به بازیکن اجازه می‌دهد با روش‌های مختلف بازی (یا مرحله) را به پایان برساند. مزیت این بازی‌ها نسبت به بازی‌های خطی آزادی بازیکن است به گونه‌ای که پیروزی در مرحله اجباری ولی بعضی از موارد مانند ماموریت‌های جانبی اختیاری‌اند.
یک بازی غیرخطی گاهی به نام‌های «پایان باز» یا «گودال ماسه‌بازی» شناخته میشود.
در بعضی از بازی‌ها مانند اسپیلنترسل تام کلنسی: مامور دو جانبه بیش از یک انتخاب برای پایان بازی وجود دارد
کنترل‌کننده بازی
کنترل‌کننده بازی (به انگلیسی: Game controller) وسیله‌ای که برای کنترل یک شیء یا کارکتر در بازی‌های رایانه‌ای یا سایر سرگرمی‌های مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد. دسته‌های بازی یکی از انواع کنترل‌کننده‌های بازی هستند که در دو نوع سیمی و بی سیم هستند و به عنوان ورودی به کنسول‌های بازی یا رایانه شخصی متصل می‌شوند.
کینکت
کینکت برای ایکس باکس ۳۶۰ (به انگلیسی: Kinect for Xbox 360) یا به طور ساده کینکت که به طور کلی نام پروژه‌اش پروژهٔ ناتال (به انگلیسی: Project Natal) نام داشته نام وسیله ایست که منجر به استفاده از بازی‌های رایانه‌ای بدون استفاده از هیچگونه کنترلگری میشود. البته تنها استفادهٔ آن در مورد بازی‌های رایانه‌ای نبوده بلکه می‌توان از آن در تمامی موارد سرگرمی همانند تماشای فیلم و گوش دادن به موسیقی استفاده نمود. این وسیله توسط شرکت آمریکایی مایکروسافت ساخته شده‌است و بر روی دستگاه بازی ایکس باکس ۳۶۰ قابل استفاده‌است.
مرجع این وسیله بر پایهٔ یک دوربین با دو عدد لنز و یک درگاه مادون قرمز است که درگاه مادون قرمز و یکی از دوربین‌ها برای تشخیص عمق تصاویر است و دوربین دیگر هم که یک دوربین رنگی (RGB) است برای تشخیص تصاویر می‌باشد. این دوربین به کاربران ایکس باکس ۳۶۰ اجازه می‌دهد تا بدون لمس کردن هیچ کنترلگری بتوانند تمامی اجزای موجود بر صفحه را به کنترل خود در بیاورند. این دوربین حتّی توانا به درک و تشخیص صداهای کاربر خود نیز می‌باشد و با تشخیص آنها قادر به انجام فرمان آمده از سوی کاربر است. فروش این دستگاه در تاریخ ۴ نوامبر ۲۰۱۰ از آمریکای شمالی شروع شد.
پک کامل این دستگاه شامل یک دستگاه «ایکس باکس ۳۶۰ باریک» با حافظهٔ ۲۵۰ گیگابایت به همراه بازی «ماجراجویی‌های کینکت» و یک دستگاه دوربین کینکت است.
جیلبریک پلی‌استیشن
جیلبریک پلی استیشن (به انگلیسی: PlayStation Jailbreak) نخستین بار بر روی حافظه فلش عرضه شد و می‌توانست از سدهای امنیتی سیستم پلی‌استیشن بگذرد و کدهای غیر مجاز مربوط به برنامه‌ها را در سیستم و نرم‌افزار پلی استیشن به اجرا در آورد. یکی از محبوب ترین برنامه‌های غیر مجازی که با استفاده از جیلبریک پلی استیشن قابل نصب است مدیریت ذخیره یا بکاپ است که خود برای ریختن بازی‌ها و برنامه‌های غیر مجاز و کپی شده استفاده میشود. جیلبریک پلی استیشن تنها بر روی سیستم عامل پلی استیشن ورژن ۳٫۴۱ و ورژن‌های پایین‌تر قابل استفاده است و نوع فایل آن.PUP است و به کاربر امکان دستیابی کامل به حافظه پلی استیشن را برای اجرای برنامه و بازی‌های غیر مجاز را می‌دهد.
قوانین فروش و استفاده
فروش و استفاده از جیلبریک پلی استیشن در استرالیا به دلیل نقض حقوق سونی شرکت سازنده پلی استیشن ممنوع است همچنین سونی برای توقف فروش جیلبریک پلی استیشن در برخی از مناطق دنیا مانند آمریکا، اروپا و آسیا دادخواهی کرده.
پلی‌استیشن
پلی استیشن (به انگلیسی: PlayStation) که اغلب آن را به صورت مختصر پی‌اِس (PS)، پی‌اِس وان یا پی‌اِس ۱ و به طور غیر رسمی پی‌اِس ایکس (PSX) کوتاه و مختصر می‌کنند، کنسولی ۳۲ بیتی در نسل پنجم که برای اولین بار در دسامبر سال ۱۹۹۴ توسط بخش سرگرمی سونی منتشر شد.
داستان از سال ۱۹۸۸ شروع میشود. زمانی که سونی و نینتندو قصد دارند با همکاری هم طرح لوح ویژه (Super disc) را پیاده کنند. لوح ویژه یک سی‌دی رام برای کنسول سوپر نینتندو بود. ولی به هر شکل این دو شرکت از هم جدا شدند و لوح ویژه برای کنسول جدید نینتندو ساخته نشد. ولی سونی در سال ۱۹۹۱ با تغییرات و ویرایش‌های روی لوح ویژه آن را در کنسول جدید خود یعنی پلی استیشن جای داد. ایده خود کنسول پلی استیشن در سال ۱۹۹۰ توسط کن کوتاراگی مطرح شد.
فقط دویست عدد از اولین مدل پلی استیشن (که قابلیت اجرای کارتیچهای سوپر نینتندو را هم داشت) توسط سونی ساخته شد. اولین مدل این کنسول به صورت چند رسانه‌ای و چند منظوره طراحی شد. علاوه بر اجرای بازی‌های سوپر نینتندو، می‌توانست سی‌دی‌های صوتی و اطلاعات گرافیکی را بخوبی بخواند. با رایانه‌های شخصی هم سازگار بود. در سال ۱۹۹۴ نوع دیگری از پلی استیشن با عنوان پی‌اِس ایکس PSX عرضه شد که با بازی‌های سوپر نیتندو سازگار نبود و فقط بازی‌های مبتنی بر سی‌دی رام (CD-ROM Base) را می‌خواند. یک حرکت زیرکانه موجب شد پلی استیشن بهترین فروش در بین کنسول‌ها را داشته باشد.و تا ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۸ بالغ بر ۱۰۲ میلیون دستگاه به فروش برساند.
پلی‌استیشن ۲
پلی استیشن ۲ (به انگلیسی: PlayStation ۲) به طور مختصر "Ps۲" دومین کنسول از محصولات شرکت سونی، جانشین کنسول موفق پلی‌استیشن و قبل از پلی‌استیشن ۳ در سری پلی‌استیشن قرار دارد. خبر ساخته شدن آن در مارس سال ۱۹۹۹ داده شد و یک سال بعد در ژاپن منتشر شد. رقبای اصلی این کنسول، کنسول‌های دریم‌کست، اکس‌باکس و نینتندو گیم‌کیوب بودند.
Ps۲ قسمتی از نسل ششم کنسول‌های بازی هست و پرفروشترین کنسول تاریخ است، با فروش بیش از ۱۴۰ میلیون نسخه تا ۳۰ سپتامبر سال ۲۰۰۹. در سال ۲۰۰۵ پلی استیشن ۲ سریع‌ترین کنسولی شد که توانسته بود ۱۰۰ میلیون نسخه روانه بازار کند. پس از بیش از ۱۲ سال از عرضه این کنسول، سونی فروش جهانی آن را در چهارم ژانویه ۲۰۱۳ میلادی متوقف کرد.
مشخصات
نسل:ششم
تاریخ انتشار:ژاپن ۴ مارس, ۲۰۰۰
آ.ش ۲۶ اکتبر, ۲۰۰۰
اروپا ۲۴ نوامبر, ۲۰۰۰
استر ۳۰ نوامبر, ۲۰۰۰
CN ۱ دسامبر, ۲۰۰۰
سی‌پی‌یو:۱۲۸-bit "Emotion Engine" clocked at ۲۹۴ MHz
رسانه:دی‌وی‌دی٬سی‌دی
کنترلر:دوال شک۲
فروش جهانی:۱۲۰ میلیون نسخه(تا ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۷)
پرفروشترین بازی:Gran Turismo ۳: A-Spec با ۱۴٫۸۷ میلیون نسخه فروش(تا سپتامبر ۲۰۰۷)
بعد از: پلی‌استیشن
قبل از:پلی‌استیشن ۳
پلی‌استیشن ۳
پلی‌استیشن ۳ (به انگلیسی: PlayStation 3) سومین کنسول خانگی شرکت سرگرمی کامپیوتری سونی از سری پلی‌استیشن است که در ادامه موفقیت‌های پلی‌استیشن ۲ به بازار عرضه شده‌است. این کنسول از هفتمین نسل بازی‌های کامپیوتری است و در ۱۱ نوامبر ۲۰۰۶ در ژاپن و ۱۷ نوامبر ۲۰۰۶ در آمریکا و ۲۳ مارس ۲۰۰۷ در اروپا و استرالیا به طور رسمی وارد بازار شد.
پلی‌استیشن ۳ در نسل هفتم بازی‌های ویدئویی، رقیب کنسول‌های ایکس‌باکس ۳۶۰ از شرکت مایکروسافت و وی از شرکت نینتندو محسوب میشود که با داشتن بازی‌های انحصاری بزرگی همانند خدای جنگ، قتلگاه و سرزمین‌های ناشناخته توانست از نظر گرافیکی جایگاه محکمی را برای خود فراهم کند. پلی‌استیشن ۳ با داشتن امکانات چندرسانه‌ای مختلف نظیر گالری تصاویر، ویرایشگر ویدئو، پخش کننده آهنگ در فرمت‌های مختلف و همچنین پشتیبانی از دیسک بلوری، طیف وسیعی از کاربران را با نیازهای مختلف به سمت خود جلب کند.
اتفاقات پیش از عرضه
شرکت سونی اولین بار پلی‌استیشن ۳ را در کنفرانس خود در نمایشگاه ای۳ سال ۲۰۰۵ معرفی کرد. اولین مدل پلی‌استیشن ۳ که سونی نمایش داد، دارای ۳ درگاه کابل LAN، دو خروجی کابل تصویر اچ‌دی‌ام‌آی و ۶ درگاه یواس‌بی بود. اما وقتی پلی‌استیشن ۳ دوباره در نمایشگاه ای۳ سال ۲۰۰۶ میلادی به نمایش درآمد، بر روی آن یک خروجی تصویر اچ‌دی‌ام‌آی، یک ورودی کابل لن و چهار درگاه یواس‌بی موجود بود. کارشناسان دلیل این کار سونی را کاهش هزینه تولید پلی‌استیشن ۳ قلمداد کردند؛ چرا که تا چند سال اول عرضه این کنسول، ساخت آن برای سونی نسبت به هزینه فروش آن بسیار گران تمام می‌شد.
در ابتدا دو مدل برای پلی‌استیشن ۳ معرفی شد؛ اولی مدل ۲۰ گیگابایتی که ۴۹۹ دلار آمریکا قیمت داشت. و دومی مدل ۶۰ گیگ که قیمتی معادل ۵۹۹ دلار آمریکا داشت. طبق گزارش‌های مردمی و غیر رسمی، پلی‌استیشن ۳ در ابتدای ورود به ایران قیمتی بیش از یک میلیون تومان داشت.
مدل ۶۰ گیگابایتی علاوه بر بیشتر بودن هارد دیسک، برتری‌های دیگری مانند قابلیت وای-فای، رم ریدر و نشان نقره‌ای پلی استیشن ۳ بر روی بدنه داشت.
مشخصات
سازنده: سرگرمی کامپیوتری سونی
نوع: کنسول بازی
نسل: هفتم
سی‌پی‌یو (CPU): نوعی از یک پردازنده نامتقارن به نام CELL با یک PPE و هفت SPE که در کلاک ۳٫۲Ghz کار می‌کند و ساخت مشترک IBM, توشیبا و سونی می‌باشد.
جی پی یو (GPU): یک Chip گرافیکی به نام RSX ساخت مشترک ان‌ویدیا و سونی
حافظه: ۲۵۶MB XDR یه عنوان حافظه اصلی و ۲۵۶MB DDR III به عنوان حافظه ویدئویی (Video memory)
درایو: Blu-ray Disk Drive 2X با حداکثر سرعت انتقال داده Blu-ray 2x: 2x۳۶Mbps=۷۲Mbp / ۸MBps
مصرف برق پلی‌استیشن ۳، ۱۱ برابر کنسول نینتندو وی است.
مدل اسلیم
به دنبال شایعات مبنی بر ارائه نسخه جدید از PS۳، سونی در کنفرانس Gamescom به طور رسمی PS3 CECH-۲۰۰۰ را در ۱۸ اوت ۲۰۰۹ معرفی کرد. پلی‌استیشن ۳ اسلیم (که نام آن به طور رسمی PS3 CECH-۲۰۰۰ است) دارای خصوصیاتی از قبیل هارد دیسک ۱۲۰ گیگابایتی قابل ارتقاء و ۳۳٪ کوچکتر، ۳۶٪ سبکتر و ۳۴٪ مصرف برق کمتر نسبت به مدل پیشین خود را دارا می‌باشد. سیستم خنک کنده آن مجدداً طراحی گردیده و سل پروسسور آن به ۴۵ نانومتر تغییر یافته‌است.
قیمت پی‌اس۳ اسلیم در آمریکا ۲۹۹$ است و در ۱ سپتامبر ۲۰۰۹ در آمریکای شمالی و اروپا، و ۳ سپتامبر ۲۰۰۹ در ژاپن و استرالیا عرضه گردیده‌است. آخرین مدل آن با نام سوپر اسلیم نیز رونمایی شده است که از سال ۲۰۱۳ به فروش می‌رسد.
شکل ظاهری
بزرگ‌ترین و حجیم‌ترین کنسول تاریخ است. در دو رنگ مشکی متالیک و مشکی مات ساخته میشود. وزنش حدود ۵ کیلوگرم است و ابعادی برابر ۲٫۴*۳٫۵*۹۸ سانتی‌متر دارد. یک فن ۹ میلیمتری در عقب برای خنک کردن استفاده میشود.
انواع پک‌های ارائه شده
این کنسول از اوایل سال ۲۰۰۸ با رنگ سفید و با هارد دیسک ۴۰ گیگابایتی عرضه شده که به علت حذف کردن ریدر کارت‌های حافظه و موارد دیگری به قیمت ارزانتری به فروش می‌رسد. این پک نسخه قدیمی یا فت است که نسخه‌های ۸۰ گیگی و ۱۲۰ گیگی نیز دارد. در نسخه اسلیم که دارای هاردهای ۱۲۰ گیگ و ۲۵۰ گیگ و ۳۲۰ است دسگاه کوچکتر شده و همراه با بازی‌های مختلف و به صورت آزاد به فروش می‌رسد.
پلی‌استیشن ۳ قرمز
در چهارم ژوئن ۲۰۱۲، سونی مدل قرمز رنگ متالیک پلی استیشن ۳ را به طور انحصاری در بریتانیا عرضه کرد. این کنسول قرمز رنگ مجهز به یک هارد ۳۲۰ گیگابایتی و مانند بقیه بسته‌های پلی استیشن ۳ دارای دو دسته بی سیم است. فروشگاه اینترنتی آمازون قیمت این کنسول قرمز رنگ را ۲۵۰ یورو اعلام کرد، ولی فروشگاه پلی دات کام قیمت آن را ۲۴۰ یورو قرار داد.
واحد پردازشگر مرکزی
واحد پردازشگر مرکزی در پلی استیشن ۳ نوعی از یک پردازنده به نام سل پروسسور (Cell processor) است، همچنین این دستگاه اولین محصولی است که از این نوع پردازندها در معماری آن به عنوان پردازنده مرکزی استفاده شده.
سل پروسسور مورد استفاده شده در این کنسول در کلاک ۳٫۲Ghz کار می‌کند و متشکل شده از یک PPE بر اساس ساختار PowerPC و هفت SPE یا دستیار که سازندگان بازی‌ها تنها از شش عدد آنها می‌توانند استفاده کنند زیرا یکی از آنها اختصاصاً در اختیار سیستم‌عامل خواهد بود.
سل پروسسورها برخلاف پردازنده‌های چند هسته‌ای رایح ساختاری نامتقارن دارند و هدف اصلی از طراحی آنها استفاده در سینماهای خانگی، دستگاه‌های بازی و بالاتر بردن سطح کیفی آنها بوده.
ساختار آنها از این جهت نامتقارن نامیده میشود که به خلاف پردازنده‌های رایج دارای هسته‌های هم تراز و همسان نیستند و از یک هسته اصلی و چند هسته فرعی تشکیل شده‌اند به همین دلیل برنامه نویسی بر روی آنها نسبت به شیوه‌های متداول تا حد زیادی متفاوت است.
دسته‌های پلی استیشن ۳
دسته‌های پلی‌استیشن ۳ نسبت به نسخه قبل خود از نظر ظاهری تغییر چندانی نکرده‌است و فقط دکمه آنالوگ جای خود را به نماد پلی‌استیشن داده‌اند و دکمه‌های R۲ و L۲ کمی رو به بالا متمایل شده‌اند، نام دسته‌ها از «دوال شوک» به «سیکس اکسیس» تغییر یافته‌است.
درست است که دسته‌های این کنسول از لحاظ ظاهری تغییر چندانی نکرده‌اند اما از لحاظ کارایی این دسته‌ها دارای قابلیت بسیار جالبی به نام سنسیتیو موشن می‌باشند که به کاربر این امکان را می‌دهد که با حرکت دادن این دسته در راستای شش محور بسیاری از آیتم‌های بازی را کنترل کند. نام SIXAXIS هم از روی عملکرد این دسته‌ها برداشته شده که به معنای شش محور می‌باشد. تقریبااز اوایل سال ۲۰۰۸ دسته جدیدی برای این کنسول به بازار عرضه شده این دسته که با نام دال‌شوک ۳ شناخته میشود علاوه بر کارایی‌های دسته نسل قبل دارای شوک هم می‌باشد. سونی، دسته‌هایی با رنگ‌های مختلفی همچون طلایی، نقره‌ای، سفید و حتی قرمز و آبی منتشر کرده‌است.
در ای۳ سال ۲۰۰۹ سونی از یک پروژه جدید که بعدها در GDC ۲۰۱۰ پلی‌استیشن موو نام گذاری شد پرده برداری کرد. این محصول در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۰ در اروپا، ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۰ در آمریکای شمالی و ۲۱ اکتبر ۲۰۱۰ در ژاپن انتشار یافت.
شبکه بازی
در پاسخ به موفقیت‌های مایکروسافت در شبکه ایکس‌باکس لایو، سونی در سال ۲۰۰۶ در کنفرانس PlayStation Business Briefing meeting در توکیو رسماً خبر از راه اندازی شبکه‌ای آنلاین برای پی‌اس۳ داد.
پلی‌استیشن ۳ یک شبکه آنلاین به نام "پی‌اس‌ان" دارد که نوعی دنیای مجازی است و در آن بازی خریداری میشود، گفتگو میشود و صد البته اگر کنسول شما آپدیت جدید نباشد نمی‌توانید آنلاین بازی کنید. مگر با روش‌های غیررسمی که در کشور موجود است.
برای بازی کردن در شبکه پلی‌استیشن نیازی به پرداخت هزینه نیست. این کنسول دارای بخشی به نام مرورگر اینترنت می‌باشد که پی‌اس۳ را قادر می‌سازد همانند یک رایانه شخصی وارد اینترنت شود. برای استفاده از خدمات اینترنت باید کنسول را ثبت نام کنید. استفاده از اینترنت پلی‌استیشن به جز پی‌اس‌ان نیاز به ثبت نام ندارد.
فروشگاه پلی‌استیشن
در ماه نوامبر ۲۰۰۶ سونی فروشگاه پلی‌استیشن را برای کاربران کنسول خانگی پلی‌استیشن ۳ راه اندازی کرد. فروشگاه پلی استیشن یک فروشگاه مجازی است که کاربران کنسول‌های شرکت سونی یعنی پلی‌استیشن ۳، پی‌اس‌پی و پلی‌استیشن ویتا می‌توانند از آن استفاده کنند. در این فروشگاه بازی، دموی بازی‌ها، بازی‌های آرکید، تم و آواتار پلی‌استیشن و محصولات چند رسانه‌ای دیگری برای کنسول‌های شرکت سونی عرضه می‌شوند. در ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۰۹ شرکت سونی اعلام کرد که از زمان آغاز به کار فروشگاه پلی‌استیشن ۶۰۰ میلیون محصول مختلف از این فروشگاه خریداری شده‌است.
تقریباً یک سال پس از راه اندازی فروشگاه پلی‌استیشن برای کنسول پلی‌استیشن ۳ سونی در سپتامبر ۲۰۰۸ امکان خرید از این فروشگاه از طریق رایانه شخصی را هم برای اعضای شبکه پلی‌استیشن فراهم کرد و در اکتبر ۲۰۰۸ کاربران کنسول دستی پی‌اس‌پی هم این امکان را یافتند تا از این فروشگاه خرید کنند. خرید از فروشگاه پلی‌استیشن از راه خرید کارت اعتباری شبکه پلی‌استیشن انجام میشود. این کارت‌ها در دو نوع ۲۵ و ۵۰ دلاری عرضه میشود و کاربر می‌تواند با وارد کردن شماره درج شده بر روی این کارت‌ها در حساب کاربری خود، حساب شبکه پلی استیشن خودش را شارژ اعتباری کند و به وسیله آن از فروشگاه پلی‌استیشن خرید کند.
فروشگاه پلی‌استیشن ممکن است برای هر منطقه از جهان محتوایی مخصوص را عرضه کند؛ هر چند که بیشتر محتوای فروشگاه پلی‌استیشن در مناطق مختلف یکسان است. فروشگاه پلی‌استیشن برای چهار منطقه مختلف در دنیا طراحی شده که شامل مناطق: آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و ژاپن میشود. مناطق اقیانوسیه و خاورمیانه منطقه ۲ محسوب می‌شوند و دارای فروشگاه مشترکی با فروشگاه اروپایی پلی‌استیشن هستند. سونی برای چین و آمریکای لاتین فروشگاه اختصاصی نساخته‌است.
قیمت کنسول
قیمت رسمی آن در زمان عرضه ۴۹۹ دلار و ۵۹۹ دلار بوده‌است اما در خود آمریکا هم با قیمت‌های ۵۵۰ دلار و ۶۵۰ دلار فروخته می‌شد. در ایران این کنسول در اواخر سال ۱۳۹۱ با هارد۳۲۰ گیگابایت، حدود ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان داشته است.
پلی‌استیشن ۳
پلی‌استیشن ۳ (به انگلیسی: PlayStation 3) سومین کنسول خانگی شرکت سرگرمی کامپیوتری سونی از سری پلی‌استیشن است که در ادامه موفقیت‌های پلی‌استیشن ۲ به بازار عرضه شده‌است. این کنسول از هفتمین نسل بازی‌های کامپیوتری است و در ۱۱ نوامبر ۲۰۰۶ در ژاپن و ۱۷ نوامبر ۲۰۰۶ در آمریکا و ۲۳ مارس ۲۰۰۷ در اروپا و استرالیا به طور رسمی وارد بازار شد.
پلی‌استیشن ۳ در نسل هفتم بازی‌های ویدئویی، رقیب کنسول‌های ایکس‌باکس ۳۶۰ از شرکت مایکروسافت و وی از شرکت نینتندو محسوب میشود که با داشتن بازی‌های انحصاری بزرگی همانند خدای جنگ، قتلگاه و سرزمین‌های ناشناخته توانست از نظر گرافیکی جایگاه محکمی را برای خود فراهم کند. پلی‌استیشن ۳ با داشتن امکانات چندرسانه‌ای مختلف نظیر گالری تصاویر، ویرایشگر ویدئو، پخش کننده آهنگ در فرمت‌های مختلف و همچنین پشتیبانی از دیسک بلوری، طیف وسیعی از کاربران را با نیازهای مختلف به سمت خود جلب کند.
اتفاقات پیش از عرضه
شرکت سونی اولین بار پلی‌استیشن ۳ را در کنفرانس خود در نمایشگاه ای۳ سال ۲۰۰۵ معرفی کرد. اولین مدل پلی‌استیشن ۳ که سونی نمایش داد، دارای ۳ درگاه کابل LAN، دو خروجی کابل تصویر اچ‌دی‌ام‌آی و ۶ درگاه یواس‌بی بود. اما وقتی پلی‌استیشن ۳ دوباره در نمایشگاه ای۳ سال ۲۰۰۶ میلادی به نمایش درآمد، بر روی آن یک خروجی تصویر اچ‌دی‌ام‌آی، یک ورودی کابل لن و چهار درگاه یواس‌بی موجود بود. کارشناسان دلیل این کار سونی را کاهش هزینه تولید پلی‌استیشن ۳ قلمداد کردند؛ چرا که تا چند سال اول عرضه این کنسول، ساخت آن برای سونی نسبت به هزینه فروش آن بسیار گران تمام می‌شد.
در ابتدا دو مدل برای پلی‌استیشن ۳ معرفی شد؛ اولی مدل ۲۰ گیگابایتی که ۴۹۹ دلار آمریکا قیمت داشت. و دومی مدل ۶۰ گیگ که قیمتی معادل ۵۹۹ دلار آمریکا داشت. طبق گزارش‌های مردمی و غیر رسمی، پلی‌استیشن ۳ در ابتدای ورود به ایران قیمتی بیش از یک میلیون تومان داشت.
مدل ۶۰ گیگابایتی علاوه بر بیشتر بودن هارد دیسک، برتری‌های دیگری مانند قابلیت وای-فای، رم ریدر و نشان نقره‌ای پلی استیشن ۳ بر روی بدنه داشت.
مشخصات
سازنده: سرگرمی کامپیوتری سونی
نوع: کنسول بازی
نسل: هفتم
سی‌پی‌یو (CPU): نوعی از یک پردازنده نامتقارن به نام CELL با یک PPE و هفت SPE که در کلاک ۳٫۲Ghz کار می‌کند و ساخت مشترک IBM, توشیبا و سونی می‌باشد.
جی پی یو (GPU): یک Chip گرافیکی به نام RSX ساخت مشترک ان‌ویدیا و سونی
حافظه: ۲۵۶MB XDR یه عنوان حافظه اصلی و ۲۵۶MB DDR III به عنوان حافظه ویدئویی (Video memory)
درایو: Blu-ray Disk Drive 2X با حداکثر سرعت انتقال داده Blu-ray 2x: 2x۳۶Mbps=۷۲Mbp / ۸MBps
مصرف برق پلی‌استیشن ۳، ۱۱ برابر کنسول نینتندو وی است.
مدل اسلیم
به دنبال شایعات مبنی بر ارائه نسخه جدید از PS۳، سونی در کنفرانس Gamescom به طور رسمی PS3 CECH-۲۰۰۰ را در ۱۸ اوت ۲۰۰۹ معرفی کرد. پلی‌استیشن ۳ اسلیم (که نام آن به طور رسمی PS3 CECH-۲۰۰۰ است) دارای خصوصیاتی از قبیل هارد دیسک ۱۲۰ گیگابایتی قابل ارتقاء و ۳۳٪ کوچکتر، ۳۶٪ سبکتر و ۳۴٪ مصرف برق کمتر نسبت به مدل پیشین خود را دارا می‌باشد. سیستم خنک کنده آن مجدداً طراحی گردیده و سل پروسسور آن به ۴۵ نانومتر تغییر یافته‌است.
قیمت پی‌اس۳ اسلیم در آمریکا ۲۹۹$ است و در ۱ سپتامبر ۲۰۰۹ در آمریکای شمالی و اروپا، و ۳ سپتامبر ۲۰۰۹ در ژاپن و استرالیا عرضه گردیده‌است. آخرین مدل آن با نام سوپر اسلیم نیز رونمایی شده است که از سال ۲۰۱۳ به فروش می‌رسد.
شکل ظاهری
بزرگ‌ترین و حجیم‌ترین کنسول تاریخ است. در دو رنگ مشکی متالیک و مشکی مات ساخته میشود. وزنش حدود ۵ کیلوگرم است و ابعادی برابر ۲٫۴*۳٫۵*۹۸ سانتی‌متر دارد. یک فن ۹ میلیمتری در عقب برای خنک کردن استفاده میشود.
انواع پک‌های ارائه شده
این کنسول از اوایل سال ۲۰۰۸ با رنگ سفید و با هارد دیسک ۴۰ گیگابایتی عرضه شده که به علت حذف کردن ریدر کارت‌های حافظه و موارد دیگری به قیمت ارزانتری به فروش می‌رسد. این پک نسخه قدیمی یا فت است که نسخه‌های ۸۰ گیگی و ۱۲۰ گیگی نیز دارد. در نسخه اسلیم که دارای هاردهای ۱۲۰ گیگ و ۲۵۰ گیگ و ۳۲۰ است دسگاه کوچکتر شده و همراه با بازی‌های مختلف و به صورت آزاد به فروش می‌رسد.
اسماعیل نواب صفا
اسمعیل نواب صفا (زاده ی: ۲۹ اسفند ۱۳۰۳ خورشیدی - درگذشت: ۱۹ فروردین ۱۳۸۴)،
نویسنده، محقق، شاعر و ترانه سرای معروف و برجستهٔ ایرانی
زندگی
خانواده
استاد سیّد اسماعیل نوّاب صفا در بیست و نهم اسفند ماه سال ۱۳۰۳ خورشیدی در شهر
کرمانشاه دیده به جهان گشود. خاندان پدری او همگی از جملهٔ نواب‌های اصفهان، که
از خانواده‌های مشهور اصفهانی به شمار می‌آید، بودند (بطور کلّی در اصفهان به
خانواده‌های منسوب به صفویّه «نوّاب» می‌گفتند.)و دایی پدرش «میرزا عبدالوهاب
خان معتمدالدوله» ملقب به نشاط اصفهانی از شاعران مشهور دورهٔ قاجار محسوب
می‌شد.
پدرش سیّد مرتضی نواب صفوی از سرسپردگان به سلسلهٔ صفائی نعمت اللهی بود که در
طی دیداری که در جعفرآباد شمیران با مرحوم ظهیرالدوله صفا داشت، از سوی وی که
قطب سلسلهٔ صفائی نعمت اللهی محسوب می‌شد، به لقب «نوابعلی» ملقّب گردید.
سید مرتضی یعنی پدر نوّاب صفاً بعدها، بواسطهٔ مشاغل دولتی خویش به اتفاق
خانواده به کرمانشاه عزیمت کرده و در همان شهر اقامت گزیده و ساکن شده بودند.
همچنین مادر ِاسمعیل نواب صفاً دختر میرزا حسن خان بصیری بود که به اتفاق یکی
از خاله‌هایش، یعنی فاطمه خانم بصیری مؤسس و گردانندهٔ نخستین مدرسه ملّی
دخترانه بنام «بصیرت» در سال ۱۳۰۸ در شهر کرمانشاه بودند.
تحصیلات و فعالیت‌ها
اسماعیل نوّاب صفا تحصیلات ابتدائی خود را در شهر کرمانشاه سپری می‌کند و پس از
چندی به همراه خانوادهٔ خود به گرگان عزیمت کرده و بعد از آن به تهران می‌آیند.
وی اوّلین شعرش را در سال ۱۳۲۳ در بیست سالگی در روزنامه توفیق به چاپ
می‌رساند. در آن موقع محمّد علی توفیق صاحب امتیاز و ابوالقاسم حالت سر دبیر
این روزنامه به شمار می‌آمدند. از آن پس به دعوت «ابوالقاسم حالت» به عضویت
هیئت تحریریه روزنامه «توفیق» در آمده و پس از چندی ستون مخصوصی با امضاء
مستعار«مرشد صفا» برای خود بازمی کند.
در تابستان ۱۳۲۵ به عضویّت نخستین کنگره شعرا و نویسندگان که در خانه فرهنگی
ایران و شوروی تشکیل شده بود انتخاب میشود. ریاست کنگره با ملک الشعرای بهار
بود و صادق هدایت نیز عضو هیئت رئیسهٔ آن محسوب می‌شد. اسماعیل نوّاب صفا
اوّلین تصنیف یا ترانه خود را بر روی یک آهنگ محلی کرمانشاهی ساخت که به نام
«وعده گلرخان» شهرت یافت. وی در سال ۱۳۲۶ با استاد اسماعیل مهرتاش آشنا شد که
در آن روزها جامعه باربد را تأسیس کرده بود. این آشنائی سبب شد که وی با
حسینعلی مستعان که در آن روزها ریاست رادیو را بر عهده داشت، آشنا شود. آشنائی
که کار او را به رادیو می‌کشاند واین آغاز کار هنری «نوّاب صفا» می‌باشد چرا که
در آنجا با نام آورترین هنرمندان عصر خویش آشنا شده و زمینهٔ فعّالیت هنری وی
در آنجا فراهم می‌آید.
«نوّاب صفا» در شهریور ۱۳۲۶ همکاری خود را با رادیو تهران آغاز می‌کند و به
عضویّت و دبیری شورای نویسندگان رادیو در آمده و همچنین بر برنامه-های رادیو
نظارت می‌نماید. وی همچنین از همان آغاز برای تماشا خانه‌های تهران، پیش پرده
می‌سازد و گاهی نیز در مجلّه هائی مثل تهران مصوّر اشعاری سیاسی به چاپ
می‌رساند که این اشعار با امضاء «مولانا صفا» به چاپ می‌رسید. همکاری وی با
مجید وفادار از همین زمان ادامه می‌یابد و برای آهنگهای او حدود ۱۲ ترانه
می‌سازد که برخی از آنها عبارتند از: دنیای من، آه بی اثر، خاکستر من، رویای
شیرین، دلنواز، و...
آشنائی «نوّاب صفا» با مهدی خالدی (یکی دیگر از برجسته‌ترین آهنگسازان و
نوازندگان ایرانی) نیز در منزل «مجید وفادار» صورت می‌گیرد و نخستین اثر مشترک
با «مهدی خالدی» بنام «رفتی» در دستگاه شور با صدای خانم دلکش در سال ۱۳۲۶ به
اجراء در میاید. حدود ۱۶ ترانه از همکاری «نوّاب صفا»و «مهدی خالدی» بجا مانده
که از برخی از مشهورترین این ترانه‌ها عبارتند از: آمد نو بهار، بگریم(در سوگ
صبا)، آهنگی در نوا، آئین وفاو... و بدین سان آفرینش ترانه‌های جاودانه «نوّاب
صفا» در کنار یارانش در رادیو با موفقیّت آغاز میشود.
«نوّاب صفا» مدّتی را نیز در مشاغل دولتی گوناگون از قبیل نمایندگی مجلس شورای
ملّی، رئیس دبیرخانه بنگاه بنادر و کشتیرانی، مدیریّت روابط عمومی شهرداری
تهران و... سپری می‌کند. امّا آنچه خود می‌پسندد و روح تشنه او را سیراب می‌کند
تغّزل است وترانه.
وی تا سالهای قبل از انقلاب ایران و همینطور در چند مورد طی سالهای پس از
انقلاب به فعالیت ترانه سرایی خویش ادامه می‌دهد، اما در عین حال طی سالهای پس
از انقلاب و تا پایان عمر پر برکتش، به تحقیق و نویسندگی نیز مشغول می‌گردد. از
جملهٔ این موارد می‌توان به چاپ کتابهای قصهٔ شمع که شرح خاطرات هنری استاد
می‌باشد، تفسیر پنج قصیده از اسدی طوسی، نغمهٔ مهر که شرح حال پنج شاعر و عارف
مشهور از جمله مولانا، سعدی، حافظ، بابا طاهر و خواجه عبدالله انصاری می‌باشد،
اشاره کرد.
همچنین مجموعهٔ اشعار ایشان به نام از یاد رفته و مجموعهٔ ترانه هایشان با نام
تکدرخت در همین سالها به چاپ رسیده‌است. ایشان همچنین «سفرنامهٔ فرهاد میرزای
معتمدالدوله» را با تجزیه و تحلیل کامل شرح حال فرهاد میرزا تصحیح و تحشیه
کرده‌اند و نیز «منشأت فرهاد میرزا» نیز از جمله آثار نوشتاری شاخص استاد
اسماعیل نوّاب صفا می‌باشد که در آخرین سالهای عمرشان تحریر شده‌است.
درگذشت
سرانجام چراغ عمر پر فروغ و پر افتخار استاد اسماعیل نوّاب صفا در ساعت ۱۱ صبح
روز جمعه ۱۹ فروردین ماه سال ۱۳۸۴ به خاموشی گرائید و پیکر ایشان در قطعه
هنرمندان واقع در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
سالشمار زندگی هنری
۱۳۱۳- اوّلین دیدار قمرالملوک وزیری در سن ۱۰ سالگی در کرمانشاه.
۱۳۲۴- آغاز همکاری با مجید وفادار که به آفرینش حدود ۱۲ ترانه با آهنگهای او
انجامید.
۱۳۲۶- آشنائی با مرتضی محجوبی که به آفرینش ۴ ترانه به همراهی او انجامید.
۱۳۲۶- آشنائی با علی تجویدی که به آفرینش۷ ترانه به اتفاق او منجر شد.
۱۳۲۷-۱۳۲۶- آشنائی با حسین یاحقّی و خلق تصنیفهای «جوانی» و «بی خبر».
۱۳۲۸- ۱۳۲۶- آشنائی وهمکاری با هنرمندانی همچون عبدالعلی وزیری، حسین قوامی،
ابوالحسن ورزی، منوچهر همایون پور، ابوالحسن صبا، جلال تاج اصفهانی، حسین
تهرانی، جلیل شهناز، حسن کسائی، جواد بدیع زاده، محمّد میرنقیبی، احمد عبادی،
لطف الله مجد، داریوش رفیعی، حسینعلی ملّاح، غلامحسین بنان، ادیب خوانساری،
حسین صبا و...
۱۳۲۷- ترانه سرایی برای آهنگ روح الله خالقی، جهت تصنیف «مستی عاشقان»در
چهارگاه.
۱۳۲۷- اجراء برنامهٔ اشعار برگزیده در رادیو.
۱۳۲۸- آشنائی با حسینعلی ملّاح آهنگساز تصنیف «رویای هستی» با صدای غلامحسین
بنان.
۱۳۳۴-۱۳۲۹ – رفتن به خرمشهر در سمت رئیس دبیر خانه بنگاه بنادر و کشتیرانی.
۱۳۳۴- آشنائی با فرهنگ شریف
۱۳۳۵- بازگشت به تهران و آشنائی باداود پیرنیا مسئول موسیقی رادیو و آغاز
برنامه گلها.
۱۳۳۵- بازگشت به رادیو با مدیریّت نصرت الله معینیان و عضویّت مجدّد در شورای
نویسندگان.
۱۳۳۹-۱۳۳۵-همکاری با پرویز یاحقی و آفرینش حدود ۲۰ ترانه با آهنگهای او.
۱۳۴۲-۱۳۳۵- همکاری با حبیب الله بدیعی و آفرینش حدود ۱۳ ترانه با آهنگهای او.
۱۳۳۸- آخرین دیدار با قمرالملوک وزیری.
۱۳۴۲-۱۳۳۸- همکاری با انوشیروان روحانی و آفرینش حدود ۱۰ ترانه با آهنگهای وی.
۱۳۴۲-۱۳۳۸- همکاری با عباس شاپوری و آفرینش حدود ۶ ترانه با آهنگهای او.
۱۳۳۸- به بعد- همکاری با هنرمندان همایون خرّم، جواد لشکری، زرّین پنجه، اکبر
محسنی، محمّد میر نقیبی، حسین صمدی، امین الله رشیدی، فخری ملکپور و... و
آفرینش بیش از ۲۰ ترانه با همراهی آهنگهای این هنرمندان. آخرین این ترانه‌ها،
ترانهٔ «باغبانِ خسته» با آهنگی از علی نجویدی بود که در سال ۱۳۷۴ ساخته شد.
۱۳۳۹- عضویّت شورای شعر رادیو و اجرای برنامهٔ «قصّهٔ شمع».
۱۳۴۲- نشر کتاب کاروان شعر از سوی بنگاه مطبوعاتی صفی علیشاه.
۱۳۴۲- انتقال به سیستان و بلوچستان در سمت سرپرستی و اطلاعات رادیو.
۱۳۴۳-۱۳۳۹- مسئولیّت رادیوی استان گیلان با برنامهٔ کاروانی از شعر و موسیقی
۱۳۴۶-۱۳۴۴- بازگشت از گیلان به تهران و اشتغال در سمت مدیریّت روابط عمومی
شهرداری تهران.
۱۳۴۷- مدیریّت ادارهٔ کلّ اطلاعات و رادیو استان آذربایجان شرقی.
۱۳۴۸- انتقال به اصفهان در سمت مدیر کلّ و سرپرستی و اطلاعات رادیو.
۱۳۵۰- سرپرستی رادیو و تلویزیون اصفهان.
۱۳۵۷-۱۳۵۴- نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای ملّی و نایل شدن به مقام باز
نشستگی.
۱۳۸۳-۱۳۵۷- انزوا و خانه نشینی و روی آوردن به تحقیق و پژوهش و نویسندگی و
همکاری گهگاه و جسته گریخته با برخی آهنگسازان ایرانی همچون اسدالله ملک در
زمینه ترانه سرایی.
۱۳۸۴ - درگذشت و به خاک سپرده شدن در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرای تهران.
آثار
عمدهٔ شهرتش به خاطر ترانه‌های بسیار زیبائیست که برای مشهورترین خوانندگان
ایرانی همچون: غلامحسین بنان، داریوش رفیعی، دلکش، پوران، ناهید سرفراز، عهدیه،
مرضیه، الهه، ناهید، شهناز خیام، عبدالعلی وزیری، حسین قوامی، آذر عظیما،
منوچهر همایون پور، غزال، شمس، پروین، هما، مهین صیادی، مهستی، هایده، یاسمین،
زهره، حسین خواجه امیری (ایرج)، اندیشه، اکبر گلپایگانی، سیمین آرین، منتشری،
عباس حکمت شعار، فیروزه، رشیدی، روحبخش و... سروده‌است.